Zdrowie i Uroda

Chrząstka stawowa pokrywa końce kości tworzących staw. Powierzchnia chrząstki stawowej jest gładka i świecąca, w większości stawów jest chrząstką szklistą. Z wiekiem chrząstka zmienia kolor na żółtawy, traci swoją sprężystość i staje się coraz cieńsza. Chrząstka nie jest unerwiona i nie ma naczyń krwionośnych.

Odżywianie chrząstki zachodzi jedynie przez płynu stawowego stale krążącego po powierzchniach stawowych. Chrząstka stawowa ma decydujące znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania stawów, zwłaszcza stawów kończyn dolnych. Każda choroba chrząstki oznacza powolne niszczenie stawu i postępujący proces zwyrodnienia. Zużycie chrząstki prowadzi do zachwiania równowagi pomiędzy biologiczną odpornością chrząstki a jej funkcją i działającymi siłami nacisku. Proces ten prowadzi do powstania bólu, zaburzeń zborności stawu, ograniczenia ruchomości, usztywnień i zaników mięśniowych.

Główną przyczyną przedwczesnego zużycia chrząstki są sumujące się przeciążenia i mikrourazy (otyłość, mało aktywny tryb życia, szkodliwe obciążenia mechaniczne stawów spowodowane okazjonalnie wykonywanymi ćwiczeniami fizycznymi – aerobik, siłownie, ścieżki zdrowia). Innym powodem niszczenia chrząstki jest rabunkowa eksploatacja narządu ruchu wśród sportowców zawodowych. Częstą przyczyną postępującego uszkodzenia warstwy chrzęstnej jest niestabilność stawu wynikająca z uszkodzenia więzadeł lub brak łąkotki. Uszkodzenie chrząstki powinno być rozpoznane i leczone jak najwcześniej, zanim dojdzie do powstania rozległej zmiany zwyrodnieniowej.

Jedynym, chodź nie zawsze skutecznym sposobem leczenia, są zabiegi operacyjne. Większość z nich przeprowadza się sposobem artroskopowym

Rehabilitacja

Zaplanowanie programu rehabilitacji po zabiegach operacyjnych na chrząstce stawowej wymaga poznania procesu jej gojenia i zrozumienia jakim naciskom jest ona poddawana w trakcie ćwiczeń terapeutycznych. Podjęcie wczesnej rehabilitacji jest bardzo ważne, ponieważ przyspiesza gojenie się tkanek, przywraca prawidłowy ruch w stawie, wzmacnia mięśnie i przyspiesza powrót do sprawności. Trzeba jednak prowadzić rehabilitację w sposób , który nie zaburza i nie zagraża gojeniu się uszkodzonej chrząstki. Rehabilitant śledzi pojawianie się bólu lub wysięku w trakcie ćwiczeń i w razie konieczności modyfikuje poszczególne zadania. Niezbędne jest równoczesne wprowadzenie racjonalnego odżywiania, by zapewnić kontrolę nad wagą i dostarczyć organizmowi niezbędnych minerałów i witamin przyspieszających procesy regeneracyjne. Można stosować suplementy diety dostępne bez recepty, które wzmocnią dodatkowo układ ruchu i stawy. Na rynku dostępny jest suplement zawierający kompleks  chondroityny i kwasu hialuronowego. Substancje te naturalnie występują w organizmie, jednak z wiekiem ich ilość się zmniejsza, co przyspiesza zużycie chrząstek stawowych. Dlatego tak ważne jest utrzymanie ich odpowiedniego poziomu . Zażywanie tych substancji wraz z odpowiednim przeprowadzeniem rehabilitacji daje efekt synergii i sprawia, że w istotny sposób zwiększa się sprawność i wytrzymałość tkanek.  Proces zdrowienia tkanek jest dużo szybszy i powrót do formy jest przyspieszony.

Plan rehabilitacyjny podzielony jest na trzy fazy, wczesną fazę pooperacyjną trwającą od 0-6 tygodni, fazę pośrednia 6-12 tydzień oraz fazę powrotu do aktywności powyżej 12 tygodnia. Przedstawione ramy czasowe są orientacyjne i zależą od przebiegu gojenia się tkanek, przywracania ruchomości stawu, pojawiania się bólu i wysięku. Wczesne ćwiczenia czynne i bierne stawu w pierwszej fazie zapobiegają powstawaniu zrostów, należy jednak unikać nadmiernych sił ścinających. Ćwiczenia mięśni stanowią bardzo ważny element rehabilitacji po różnych zabiegach operacyjnych na chrząstce stawowej. Mięśnie muszą być odpowiednio silne by uczestniczyć w absorpcji nacisków i rozprowadzać obciążenia na cały staw. We wczesnym okresie pooperacyjnym należy unikać ćwiczeń, które powodują duże naciski statyczne np. w zamkniętych łańcuchach kinematycznych. Najlepszymi ćwiczeniami na początku rehabilitacji są ćwiczenia izometryczne. W zakresie ruchu nie wpływającego na uszkodzoną chrząstkę można wykonywać ćwiczenia w otwartym łańcuchu kinematycznym. W pierwszych 6 tygodniach zalecane jest stosowanie 2 kul w celu chronionego obciążania operowanej kończyny. Po tym okresie zwiększa się obciążenie kończyny. Powrót do aktywności sportowej poprzedzony jest treningiem zręczności w zakresie uprawianym przez pacjenta dyscypliny.

Suplement diety zawierający chondroitynę i kwas hialuronowy można stosować od pierwszych dni rehabilitacji. Miesięczna kuracja wraz z prawidłowo przeprowadzoną rehabilitacją gwarantuje przywrócenie dobrej kondycji stawu i w dużej mierze zmniejsza ryzyko wystąpienia kolejnych problemów z chrząstką stawową. Polecam pacjentom tą formę ulepszenia terapii zaraz na początku rehabilitacji.

Mgr rehabilitacji Magda Łazarska